Το πλαστικό δημιουργείται με τη διαδικασία του πολυμερισμού. Ο πολυμερισμός πυροδοτείται από έναν καταλύτη, το υπεροξείδιο του βενζολίου, ο οποίος με τη θερμότητα διασπάται σε δύο κομμάτια, δύο ελεύθερες ρίζες, καθεμιά από τις οποίες έχει διαθέσιμα ηλεκτρόνια για το σχηματισμό νέων δεσμών. Τα ηλεκτρόνια ενώνονται με ένα άτομο άνθρακα στο μόριο του αιθυλενίου, που με τη σειρά του είναι πλέον διαθέσιμο για να ενωθεί μ' ένα άλλο μόριο αιθυλενίου, προκαλώντας έτσι μια αλυσιδωτή αντίδραση. Και για όσους δεν κατάλαβαν (απολύτως φυσιολογικό) με αυτό τον τρόπο δημιουργούνται οι γνωστές σε όλους πλαστικές σακούλες του supermarket.
Όλα τα είδη πλαστικού επιβαρύνουν, ασχέτως την χρήση τους και την σύστασή τους, το περιβάλλον. Για την παρασκευή τους χρησιμοποιούνται παράγωγα του πετρελαίου. Η καύση τους απελευθερώνει διοξίνες, σωματιδιακή ύλη, πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες και άλλες ουσίες, που απορροφώνται από τα φυτά και τα ζώα. Οι πλαστικοποιητές επίσης που περιέχονται σε αυτά (ακόμα και στα πλαστικά ποτήρια και μπουκάλια) είναι υπαίτιοι για τη θηλυκοποίηση του περιβάλλοντος με συνακόλουθες βλάβες στο αναπαραγωγικό σύστημα. Τα πλαστικά δεν διασπώνται σε μοριακό επίπεδο. Και εκτός αυτών των προβλημάτων πολλές φορές είναι οι ένοχοι για τους θανάτους θαλάσσιων ζώων που μπορεί να πνιγούν από αυτά.
Όλα τα είδη πλαστικού επιβαρύνουν, ασχέτως την χρήση τους και την σύστασή τους, το περιβάλλον. Για την παρασκευή τους χρησιμοποιούνται παράγωγα του πετρελαίου. Η καύση τους απελευθερώνει διοξίνες, σωματιδιακή ύλη, πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες και άλλες ουσίες, που απορροφώνται από τα φυτά και τα ζώα. Οι πλαστικοποιητές επίσης που περιέχονται σε αυτά (ακόμα και στα πλαστικά ποτήρια και μπουκάλια) είναι υπαίτιοι για τη θηλυκοποίηση του περιβάλλοντος με συνακόλουθες βλάβες στο αναπαραγωγικό σύστημα. Τα πλαστικά δεν διασπώνται σε μοριακό επίπεδο. Και εκτός αυτών των προβλημάτων πολλές φορές είναι οι ένοχοι για τους θανάτους θαλάσσιων ζώων που μπορεί να πνιγούν από αυτά.
Με την έξαρση της μόδας της οικολογίας και όταν έγινε "must" κάθε εταιρία προκειμένου να διαφημιστεί ότι έκανε κάτι επωφελές για το περιβάλλον (και τη τσέπη της), αντί να σταματήσει να χρησιμοποιεί τις πλαστικές σακούλες και να τις αντικαταστήσει με χάρτινες ανακυκλώσιμες ή ακόμα καλύτερα πάνινες, εμφανίστηκαν από το πουθενά οι λεγόμενες βιοδιασπώμενες. Ψευδώς! Οι συγκεκριμένες πλαστικές σακούλες αποτελούνταν από πολυαιθυλένιο ή πολυπροπυλένιο, δεν διασπώνται από μικροοργανισμούς όπως συμβαίνει με τα οργανικά απορρίμματα. Τα πλαστικά αυτά απλώς περιέχουν προ-οξειδωτικά πρόσθετα, μέταλλα όπως ο σίδηρος και το κοβάλτιο, τα οποία βοηθούν στην οξείδωση του πολυμερούς. Κακώς παρουσιάζονταν από τις εταιρείες που τις προωθούσαν ή τους εμπόρους (από λάθος ή από παράλειψη) απλά ως “βιοδιασπώμενες” -biodegradable-. και επομένως οικολογικές, ενώ στην πραγματικότητα έπρεπε να λέγονται οξοδιασπώμενες, (διασπώμενες -degradable- ) σακούλες.
Όταν κάποιος αποκαλεί αυτές τις σακούλες φωτο-βιο-διασπώμενες κάνει ένα τραγικό λάθος καθώς το πολυαιθυλένιο με τα προ-οξειδωτικά πρόσθετα δεν είναι βιοδιασπώμενο. Είναι όντως φωτοδιασπώμενες, όμως αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί καλό καθώς το πλαστικό απλά διασπάται σε πολλά μικρά κομμάτια αόρατα στον άνθρωπο που μπορούν να προκαλέσουν χιλιάδες προβλήματα. Φανταστείτε όταν ο άνεμος τα παρασέρνει με αποτέλεσμα να καταλήγουν στους θαλάσσιους οργανισμούς (το κύριο πρόβλημα πάντα είναι όταν ο άνεμος παρασέρνει τις σακούλες κυρίως από ΧΥΤΑ και χωματερές). Έτσι είχαμε στα χέρια των καταναλωτών σακούλες που εξαφανίζονταν με την επίδραση του φωτός. Μία τέτοια σακούλα θα χρειαζόταν περίπου δύο χρόνια για να διαλυθεί σε κομματάκια. Από εκεί και πέρα, όμως, η διάσπαση αυτών των κομματιών συνεχίζεται «πολύ αργά», λέει η μελέτη, ενώ παρέμεναν επιβαρύνοντας το περιβάλλον.
Η κοροϊδία όμως δεν σταματούσε εδώ. Πάνω στις σακούλες ήταν τυπωμένο το σήμα PE-HD (πολυαιθυλένιο) καθώς και το σήμα που συμβολίζει ότι είναι ανακυκλώσιμο υλικό. Είναι γνωστό πως σε περίπτωση που αναμειχθούν τα προ-οξειδωτικά υλικά με απλό πολυαιθυλένιο (όντως ανακυκλώσιμο), τότε το αναμεμειγμένο υλικό που δημιουργείται δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία εκ νέου πλαστικών υλικών και ως τέτοιο μη αξιοποιήσιμο υλικό καταστρέφεται, εφόσον τα μέταλλα που περιέχουν θα μείωναν την αντοχή των ανακυκλωμένων πλαστικών. Άρα στην πραγματικότητα δημιουργούν ζημιά στην ίδια τη διαδικασία της ανακύκλωσης. Επίσης η μελέτη τονίζει ότι τα οξοδιασπώμενα πλαστικά δεν πρέπει να μπαίνουν στους κάδους κομποστοποίησης επειδή αλλοιώνουν όλο το υλικό και η μόνη λύση γι αυτά είναι οι παραδοσιακές χωματερές. Ο «βιοδιασπώμενος» χαρακτήρας των εν λόγω πλαστικών είναι στην πραγματικότητα άσχετος.
Η κοροϊδία όμως δεν σταματούσε εδώ. Πάνω στις σακούλες ήταν τυπωμένο το σήμα PE-HD (πολυαιθυλένιο) καθώς και το σήμα που συμβολίζει ότι είναι ανακυκλώσιμο υλικό. Είναι γνωστό πως σε περίπτωση που αναμειχθούν τα προ-οξειδωτικά υλικά με απλό πολυαιθυλένιο (όντως ανακυκλώσιμο), τότε το αναμεμειγμένο υλικό που δημιουργείται δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία εκ νέου πλαστικών υλικών και ως τέτοιο μη αξιοποιήσιμο υλικό καταστρέφεται, εφόσον τα μέταλλα που περιέχουν θα μείωναν την αντοχή των ανακυκλωμένων πλαστικών. Άρα στην πραγματικότητα δημιουργούν ζημιά στην ίδια τη διαδικασία της ανακύκλωσης. Επίσης η μελέτη τονίζει ότι τα οξοδιασπώμενα πλαστικά δεν πρέπει να μπαίνουν στους κάδους κομποστοποίησης επειδή αλλοιώνουν όλο το υλικό και η μόνη λύση γι αυτά είναι οι παραδοσιακές χωματερές. Ο «βιοδιασπώμενος» χαρακτήρας των εν λόγω πλαστικών είναι στην πραγματικότητα άσχετος.
Οι εταιρίες που προσέφεραν τις συγκεκριμένες σακούλες όπως φαίνεται δε λογάριαζαν την επιβάρυνση που επέφεραν στο ήδη μολυνσμένο περιβάλλον καθώς προσπαθούσαν να κερδίσουν την συμπάθεια του Ελληνικού Λαού με τις δήθεν οικολογικές τους ανησυχίες.
Η υποκρισία του καπιταλισμού υπήρξε σε όλο της το μεγαλείο.
Σύμφωνα με την απόφαση των Υπουργείων Οικονομίας και Ανάπτυξης και του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας αρ. 180036/952 σκοπός είναι η μείωση της κατανάλωσης της λεπτής πλαστικής σακούλας μεταφοράς.
Στο μέλλον σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία σακούλες που θα είναι πραγματικά βιοδιασπώμενες πρόκειται να έχουν την αντίστοιχη σήμανση, αλλά προς το παρόν είναι πανάκριβες και για τον λόγο αυτό δεν κυκλοφορούν ευρέως στην αγορά. Για το άμεσο μέλλον, σκοπός είναι η μείωση της πλαστικής σακούλας με την επαναχρησιμοποίησή της και την ανακύκλωσή της στο τέλος. Η καλύτερη όμως μακροπρόθεσμη λύση προκειμένου να εξαλειφθεί η πλαστική σακούλα από τη ζωή μας θα είναι η εκπαίδευση προς την διαλογή των υλικών (απορριμμάτων) στην πηγή, δηλαδή στο σπίτι μας, μαζί με την κομποστοποίηση, με αποτέλεσμα το υλικό που θα απομένει να είναι ελάχιστο.
Ο κύκλος της διάσπασης του βιοδιασπώμενου υλικού φαίνεται στην παρακάτω εικόνα. Σύμφωνα με την πιστοποίηση πλέον οι εταιρείες θα πρέπει να αποδεικνύουν την βιοδιασπασιμότητα σε ελεγχόμενες συνθήκες κομποστοποίησης (κατανάλωση οξυγόνου και παραγωγή CO2), όπου το 90% τουλάχιστον του οργανικού υλικού θα μετατρέπεται σε CO2 εντός 6 μηνών.
Συνήθη ερωτήματα για τις πλαστικές σακούλες
1. - Ποιές σακούλες χρεώνονται;
- Όλες.
2. - Πόσο χρεώνονται οι σακούλες;
- 0,04 eu μίνιμουμ,(4 λεπτά), ήτοι 0,03 eu το περιβαλλοντικό τέλος συν το ΦΠΑ 24%, σύνολο 0,037 eu.
Σημείωση: Οι έμποροι υποχρεούνται να αναγράφουν σε εμφανές σημείο τα εξής:
“Οι λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς υπόκεινται σε περιβαλλοντικό τέλος ( με αναγραφή του ποσού του τέλους), με σκοπό τη μείωση χρήσης τους).”
3. - Για ποιές σακούλες αποδίδουμε περιβαλλοντικό τέλος;
- Σχεδόν για όλες. Για όσες έχουν πάχος τοιχώματος έως 50 micron.
Εξαιρούνται οι σακούλες κάτω των 15 micron που έρχονται σε επαφή με χύμα τρόφιμα. (π.χ. οι σακούλες μαναβικής του super market)
Σημείωση: Το σύνηθες πάχος τοιχώματος της σακούλας μεταφοράς είναι από 20 micron έως 30 micron.
“Οι λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς υπόκεινται σε περιβαλλοντικό τέλος ( με αναγραφή του ποσού του τέλους), με σκοπό τη μείωση χρήσης τους).”
3. - Για ποιές σακούλες αποδίδουμε περιβαλλοντικό τέλος;
- Σχεδόν για όλες. Για όσες έχουν πάχος τοιχώματος έως 50 micron.
Εξαιρούνται οι σακούλες κάτω των 15 micron που έρχονται σε επαφή με χύμα τρόφιμα. (π.χ. οι σακούλες μαναβικής του super market)
Σημείωση: Το σύνηθες πάχος τοιχώματος της σακούλας μεταφοράς είναι από 20 micron έως 30 micron.
οι σακούλες τύπου Loop.
4. - Τί συμβαίνει με τις οξοδιασπώμενες (διασπώμενες ή
5β. - Επαναχρησιμοποιήσιμες τσάντες.
Τσάντες από χοντρό πλαστικό υλικό ( πάνω από 70 micron) ή από κάθε άλλο είδος υλικού σε οποιοδήποτε πάχος που έχει σχεδιαστεί ειδικά για την επαναχρησιμοποίησή τους ( Τσάντες χάρτινες, τσάντες πάνινες, τσάντες non woven, πολυεστερικές κ.α)
Η χρέωση ή η δωρεάν διάθεση είναι προαιρετική.
Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, 10 Αυγούστου 2017, Αρ Φύλλου 2812, Αρθρο 2, παράγραφος 1στ, 1ζ
6. - Τί είναι η σήμανση (barcode) στις σακούλες;
- Στο εξής ( με εξάμηνη παράταση ) οι παραγωγοί και οι έμποροι θα πρέπει να διαθέτουν τα προϊόντα τους (σακούλες) στην αγορά με ειδική σήμανση bαrcode (περιέχει τόπο, ημερομηνία παραγωγής και αριθμό ΕΜΠΑ Εθνικό Μητρώο Παραγωγού) κ.α.
“Η υποχρέωση αυτή αρχίζει να εφαρμόζεται μετά την εξάντληση των αποθεμάτων τους ( δηλ. των παραγωγών και των εμπόρων ) και πάντως όχι πέραν των δέκα μηνών από την έναρξη ισχύος της παρούσας απόφασης (δηλαδή μέχρι τις 9 Ιουνίου του 2018).
Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, 10 Αυγούστου 2017, Αρ Φύλλου 2812, Τεύχος Β, Άρθρο 5, παράγραφος 2β.
Η διάταξη αυτή δεν αφορά τους φαρμακοποιούς οι οποίοι μπορούν να διαθέτουν τα αποθέματά τους (με το σχετικό τέλος) μέχρι να εξαντληθούν, χωρίς χρονικό όριο.
Οι απαντήσεις βασίστηκαν σε απόφαση των Υπουργείων Οικονομίας και Ανάπτυξης και του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας αρ. 180036/952 που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 10 Αυγούστου 2017, αρ. φύλλου 2812.
Ο Νόμος
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΑΣΤΙΚΗ
ΣΑΚΟΥΛΑ ΠΑΡΟΣ 3 12 17
4. - Τί συμβαίνει με τις οξοδιασπώμενες (διασπώμενες ή
degradable ) σακούλες;
- Θα καταργηθούν, γιατί θεωρείται ότι κάνουν περισσότερη
ζημιά στο περιβάλλον από ότι οι απλές.
Σημείωση: Πολλοί κατασκευαστές ή έμποροι χαρακτηρίζουν από λάθος ή από παράλειψη τις οξοδιασπώμενες, (διασπώμενες -degradable-) σακούλες ως “βιοδιασπώμενες” -biodergradable-.
Διαφορά της οξοδιασπώμενης από την βιοδιασπώμενη σακούλα
α. Η οξοδιασπώμενη ( degradable) παράγεται από πολυαιθυλένιο
(παράγωγο του πετρελαίου) και διασπάται σε μικροτμήματα με την βοήθεια ειδικού καταλύτη που προστίθεται στις πρώτες ύλες.
β. Η βιοδιασπώμενη ( biodegradable) παράγεται από φυτικές πρώτες ύλες και διασπάται λιώνοντας μαζί με τις τροφές.
Σημ. Για να θεωρείται μια σακούλα βιοδιασπώμενη και να απαλάσσεται της χρέωσης και του περιβαλλοντικού τέλους, πρέπει απαραιτήτως να τηρεί τις προδιαγραφές του Ευρωπαϊκού προτύπου ΕΝ 13432. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, 10 Αυγούστου 2017, Αρ Φύλλου 2812, Τεύχος Β, Άρθρο 2, παράγραφος 1η.
Σε άλλη περίπτωση, οι σακούλες που χαρακτηρίζονται λανθασμένα “βιοδιασπώμενες” θεωρούνται “οξοδιασπώμενες” και θα πρέπει να καταναλωθούν έως τις 10 Ιουνίου 2018.
5. - Ποιά είδη συσκευασίας δε χρεώνονται;
- Οι σακούλες biodegradable (βιοδιασπώμενες) οι
χαρτοσακούλες, οι χάρτινες τσάντες και
εναλλακτικά οι επαναχρησιμοποιήσιμες τσάντες.
5α. - Οι βιοδιασπώμενες σακούλες ή βιοαποδομήσιμες ή biodegradable όπως περιγράφονται παραπάνω.
ζημιά στο περιβάλλον από ότι οι απλές.
Σημείωση: Πολλοί κατασκευαστές ή έμποροι χαρακτηρίζουν από λάθος ή από παράλειψη τις οξοδιασπώμενες, (διασπώμενες -degradable-) σακούλες ως “βιοδιασπώμενες” -biodergradable-.
Διαφορά της οξοδιασπώμενης από την βιοδιασπώμενη σακούλα
α. Η οξοδιασπώμενη ( degradable) παράγεται από πολυαιθυλένιο
(παράγωγο του πετρελαίου) και διασπάται σε μικροτμήματα με την βοήθεια ειδικού καταλύτη που προστίθεται στις πρώτες ύλες.
β. Η βιοδιασπώμενη ( biodegradable) παράγεται από φυτικές πρώτες ύλες και διασπάται λιώνοντας μαζί με τις τροφές.
Σημ. Για να θεωρείται μια σακούλα βιοδιασπώμενη και να απαλάσσεται της χρέωσης και του περιβαλλοντικού τέλους, πρέπει απαραιτήτως να τηρεί τις προδιαγραφές του Ευρωπαϊκού προτύπου ΕΝ 13432. Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, 10 Αυγούστου 2017, Αρ Φύλλου 2812, Τεύχος Β, Άρθρο 2, παράγραφος 1η.
Σε άλλη περίπτωση, οι σακούλες που χαρακτηρίζονται λανθασμένα “βιοδιασπώμενες” θεωρούνται “οξοδιασπώμενες” και θα πρέπει να καταναλωθούν έως τις 10 Ιουνίου 2018.
5. - Ποιά είδη συσκευασίας δε χρεώνονται;
- Οι σακούλες biodegradable (βιοδιασπώμενες) οι
χαρτοσακούλες, οι χάρτινες τσάντες και
εναλλακτικά οι επαναχρησιμοποιήσιμες τσάντες.
5α. - Οι βιοδιασπώμενες σακούλες ή βιοαποδομήσιμες ή biodegradable όπως περιγράφονται παραπάνω.
Τσάντες από χοντρό πλαστικό υλικό ( πάνω από 70 micron) ή από κάθε άλλο είδος υλικού σε οποιοδήποτε πάχος που έχει σχεδιαστεί ειδικά για την επαναχρησιμοποίησή τους ( Τσάντες χάρτινες, τσάντες πάνινες, τσάντες non woven, πολυεστερικές κ.α)
Η χρέωση ή η δωρεάν διάθεση είναι προαιρετική.
Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, 10 Αυγούστου 2017, Αρ Φύλλου 2812, Αρθρο 2, παράγραφος 1στ, 1ζ
6. - Τί είναι η σήμανση (barcode) στις σακούλες;
- Στο εξής ( με εξάμηνη παράταση ) οι παραγωγοί και οι έμποροι θα πρέπει να διαθέτουν τα προϊόντα τους (σακούλες) στην αγορά με ειδική σήμανση bαrcode (περιέχει τόπο, ημερομηνία παραγωγής και αριθμό ΕΜΠΑ Εθνικό Μητρώο Παραγωγού) κ.α.
“Η υποχρέωση αυτή αρχίζει να εφαρμόζεται μετά την εξάντληση των αποθεμάτων τους ( δηλ. των παραγωγών και των εμπόρων ) και πάντως όχι πέραν των δέκα μηνών από την έναρξη ισχύος της παρούσας απόφασης (δηλαδή μέχρι τις 9 Ιουνίου του 2018).
Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, 10 Αυγούστου 2017, Αρ Φύλλου 2812, Τεύχος Β, Άρθρο 5, παράγραφος 2β.
Η διάταξη αυτή δεν αφορά τους φαρμακοποιούς οι οποίοι μπορούν να διαθέτουν τα αποθέματά τους (με το σχετικό τέλος) μέχρι να εξαντληθούν, χωρίς χρονικό όριο.
Οι απαντήσεις βασίστηκαν σε απόφαση των Υπουργείων Οικονομίας και Ανάπτυξης και του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας αρ. 180036/952 που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 10 Αυγούστου 2017, αρ. φύλλου 2812.
Ο Νόμος
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΑΣΤΙΚΗ
ΣΑΚΟΥΛΑ ΠΑΡΟΣ 3 12 17
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου